Temel dijital beceriler: Türkiye AB’nin çok gerisinde; bilgi ve veri okuryazarlığında sondan üçüncü

Hayatlarımız giderek dijitalleşiyor. Günümüzde internetsiz yaşam neredeyse imkansızdır. TÜİK verilerine göre 2023 yılında evinde internet erişimi olan hanelerin oranı yüzde 96 oldu. 16-74 yaş aralığında internet kullanım oranı yüzde 87’yi aştı. Dört kişiden üçü (%74) e-Devlet kullanıyor.

Peki dijital becerileriniz nasıl? AB İstatistik Ofisi’nin Eurostat verilerine göre Türkiye’de dijital yeterlilik oldukça düşük. Temel dijital becerilerin genel oranı AB’de %56 iken, “bilgi ve veri okuryazarlığı”nda Avrupa’da üçüncü sırada yer alan Türkiye’de bu oran %33’tür.

Nüfusun neredeyse yarısının dijital güvenlik becerisi yok

Genel dijital beceriler ne anlama geliyor?

Bu konsept beş alanı kapsamaktadır:

1. Bilgisayar ve veri okuryazarlığı becerileri,
2. İletişim ve işbirliği becerileri
3. Dijital içerik oluşturma becerileri
4. güvenlik becerileri
5. Problem çözme yetenekleri.

Dijital yeterlilik şu anlama gelir: a) Bilgi ihtiyaçlarını ifade etmek, verileri, bilgileri ve dijital içeriği bulmak ve almak. b) Kaynağın ve içeriğinin uygunluğunu değerlendirir. c) Verileri, bilgileri ve dijital içeriği depolamak, yönetmek ve düzenlemek. D)

Bilgi ve veri okuryazarlığı becerileri

5 alanı kapsayan “genel dijital beceriler” alanında temel veya daha yüksek becerilere sahip olanların oranı Türkiye’de her üç kişiden biri. Türkiye %33 uzmanlaşma oranıyla 32 Avrupa ülkesi arasında üçüncü sırada yer alıyor. İlk sırada yüzde 83 ile Hollanda yer alıyor. Onu Finlandiya (%82) ve Norveç (%81) takip ediyor.

Oranların Türkiye’den daha düşük olduğu ülkeler ise Sırbistan (%33) ve Romanya’dır (%28).

Türkiye bilgi ve veri okuryazarlığında üçüncü sırada

Türkiye’de bilgisayar ve veri okuryazarlığı becerisi oranı %74; AB ortalaması %82 iken Türkiye sıralamada üçüncü sırada yer alıyor. Ancak ortalama daha yüksektir.

Zirvede İskandinav ülkeleri dikkat çekiyor. Norveç, Hollanda, Finlandiya ve Danimarka var. Bu ülkelerde bilgisayar ve veri okuryazarlığı becerileri %95’i aşmaktadır.

TÜİK’in açıkladığı ekonomik veriler muhalefet tarafından gerçek dışı olduğu gerekçesiyle eleştiriliyor. Bu anlamda Türkiye’nin bilgisayar okuryazarlığı becerisinin veriye oranında son sırada yer alması dikkat çekicidir.

Bilgi ve veri okuryazarlığı becerilerini hesaplamak için kullanılan etkinlikler:

• Ürünler veya hizmetler hakkında bilgi bulma
• Sağlık bilgisi arıyorum
• Çevrimiçi haber sitelerini, gazeteleri veya haber dergilerini okuyun
• Bilgilerin ve çevrimiçi kaynakların doğruluğunun kontrol edilmesiyle ilgili faaliyetler
• Doğrulama platformlarının başı dertte

Türkiye’de sosyal medyada yalan ve asılsız içerikler sıklıkla paylaşılıyor. Bunlar kontrolsüz olarak paylaşıldığı için çok hızlı bir şekilde çok geniş bir kitleye yayılıyor. Başta politikacılar olmak üzere gazetecilerin ve akademisyenlerin yanlış veya yanlış içerikleri kontrol etmeden paylaştığı görüldü. Teyit ve Doğruluk Payı gibi doğrulama platformları bu sorun üzerinde çalışıyor. Anadolu Ajansı ve İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi de doğrulama faaliyetlerini yürütüyor.

Nüfusun neredeyse yarısının dijital güvenlik becerisi yok

Dijital güvenlik becerileri şunları içerir: dijital ortamlarda cihazları, içeriği, kişisel verileri ve gizliliği korumak; fiziksel ve psikolojik sağlığı korumak ve sosyal refah ve sosyal katılım için dijital teknolojilerden haberdar olmak; Dijital teknolojilerin ve bunların kullanımının çevresel etkilerinin farkında olun.

AB’de dijital güvenlik becerileri %70’i temsil ederken, Türkiye’de bu oran %53’tür.

Kuzey ülkeleri ve Hollanda bir kez daha lider konumda. Türkiye’den daha kötü durumda olan ülkeler Romanya, Bulgaristan ve Sırbistan’dır.

Türkiye’de telefon ve internet dolandırıcılığı vakaları sıklıkla gündeme geliyor.

Güvenlik becerilerini hesaplamak için kullanılan etkinlikler:

REKLAM

• Katılımcının kişisel verilerini sağladığı web sitesinin güvenli olup olmadığını kontrol ederek, katılımcının kişisel verilerine erişimi yönetin.
• Kişisel verileri sağlamadan önce gizlilik politikalarını okuyarak kişisel verilerinize erişimi yönetin
• Coğrafi konumunuza erişimi sınırlayarak veya reddederek kişisel verilerinize erişimi yönetin
• Sosyal ağ sitelerindeki veya paylaşılan çevrimiçi depolama alanındaki profillere veya içeriğe erişimi sınırlayarak kişisel verilerinize erişimi yönetin
• Kişisel verilerin reklam amacıyla kullanılmasına izin vermeyerek kişisel verilerinize erişimi yönetin
• Katılımcı herhangi bir cihazda çerezleri önlemek veya kısıtlamak için İnternet tarayıcınızın ayarlarını değiştirin

Problem çözme yetenekleri

Türkiye problem çözme becerilerinde %69 ile üçüncü sırada yer alıyor. AB’de bu oran %83 iken, diğer alanlarda iyi durumda olan İskandinav ülkeleri ve Hollanda da problem çözme becerileri konusunda oldukça iyi durumda.

Problem çözme becerilerini hesaplamak için kullanılan etkinlikler:

• Yazılım veya uygulamaları indirin veya yükleyin
• Yazılımınızı, uygulamanızı veya cihaz ayarlarınızı değiştirme
• Çevrimiçi alışveriş
• çevrimiçi satışlar
• Kullanılan çevrimiçi öğrenme kaynakları
• Online bankacılık
• İş arayın veya iş başvurusu gönderin

Dijital içerik oluşturma becerileri açısından Türkiye %42 ile sondan ikinci sırada yer alıyor. AB ortalaması %68’dir.