9 soruda Türkiye’de yaşayan Suriyeliler – Son Dakika Türkiye Haberleri
Türkiye'de yaşayan Suriyeliler son yıllarda kamuoyunun en çok tartıştığı konular arasında yer alıyor. alıyor.
2011 yılından bu yana özellikle sosyal medyada Suriyelilerle pek çok farklı bilgi paylaşılıyor.
Son olarak geçtiğimiz hafta Kayseri'de yaşanan olayların ardından Suriyelilere ilişkin bilgiler sosyal medyada geniş çapta paylaşıldı.
Bu bilgilerin bir kısmı gerçeği yansıtmazken bir kısmı da güncel verilerden oluşmuyor.
Çeşitli kurumların verilerini kullanarak, doğrulanmış ve güncel bilgilerden yararlanarak Türkiye'deki Suriyelilere ilişkin soruları topladık.
Türkiye'de kaç Suriyeli yaşıyor?
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye'de yaşayan Suriyeli sayısına ilişkin en güncel verileri 27 Haziran 2024'te paylaştı.
2011 yılında Suriye'de başlayan çatışmaların ardından Türkiye'ye gelmeye başlayan Suriyeliler, ülkede geçici koruma statüsünde yaşıyor.
Göç İdaresi verilerine göre Türkiye'de bu statüde kayıtlı 3 milyon 112 bin 683 Suriyeli bulunuyor.
Türkiye'de geçici koruma statüsüyle yaşayanların yanı sıra oturma izniyle Türkiye'de yaşayan Suriyeliler de var.
Bu kesim ekonomik durumu nispeten iyi olan Suriyelilerden oluşuyor.
Türkiye'de bu izne sahip Suriyelilerin sayısı 76 bin 842.
Resmi verilerden de anlaşılacağı üzere kayıt dışı yaşayan ve kaçak göçmen olan Suriyeliler de bulunmaktadır.
Yasadışı giriş, giriş koşullarının ihlali, vize süresinin dolması, izinsiz çalışma veya yasa dışı çıkış nedeniyle ülkesinde yasal statüye sahip olmayan kişilere düzensiz göçmen adı verilmektedir.
Suriyelilerin geçici koruma statüsündeki haklarını kullanabilmeleri için bu statüye kayıtlı olmaları gerekmektedir.
Dolayısıyla yasa dışı göçmen olan Suriyelilerin, başka bir ülkeye yasa dışı göç de dahil olmak üzere çeşitli amaçlarla hareket ettikleri ve sayılarının kayıtlı olanlarla karşılaştırıldığında çok fazla olmadığı düşünülmektedir.
Göç İdaresi verilerine göre 2024'ten 27 Haziran'a kadar 21 bin 387 Suriye uyruklu düzensiz göçmen yakalandı.
2014'te 24 bin 984, 2015'te 73 bin 422, 2016'da 69 bin 755, 2017'de 50 bin 217, 2018'de 34 bin 53, 2019'da 55 bin 236, 2020'de 17 bin 562, 2021'de 23 bin 468 düzensiz Suriyeli göçmen vardı 2022'de 45 bin 909, 2022'de ise 58 bin 621 kişi yakalandı.
Suriyelilerin en çok ve en az yaşadığı şehirler hangileri?
İstanbul, ülkede en fazla Suriyeli nüfusun bulunduğu şehir. Kentte 530 bin 506 geçici koruma statüsündeki Suriyeli yaşıyor.
İstanbul'u, Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay, Adana, Mersin, Bursa, Konya, İzmir ve Ankara takip ediyor.
429 bin 855'i Gaziantep'te, 272 bin 788'i Şanlıurfa'da, 257 bin 90'ı Hatay'da, 218 bin 220'si Adana'da, 201 bin 521'i Mersin'de, 171 bin 457'si Bursa'da, 121 bin 947'si Konya'da, 119 bin 671 Suriyeli Türkiye'de yaşıyor ve Ankara'da 89 bin 743 Suriyeli yaşıyor.
Türkiye'de en az Suriyelinin bulunduğu şehir ise sadece 8 Suriyelinin yaşadığı Hakkari'dir.
Yine en az Suriyelinin yaşadığı iller arasında Tunceli'de 28, Bayburt'ta 34, Iğdır'da 63 ve Artvin'de 75 Suriyeli bulunuyor.
Yerleşik nüfusla karşılaştırıldığında Suriyelilerin en yoğun olduğu yerler nerelerdir?
Yerleşik nüfusla karşılaştırıldığında Suriyelilerin en yoğun yaşadığı şehir Kilis'tir.
Resmi verilere göre bugünkü Suriyeli nüfusu ile Kilis il nüfusu karşılaştırıldığında yüzde 31,02 çıkıyor.
Göç İdaresi'nin internet sitesindeki bu oran, Suriyelilerin şehrin toplam nüfusu içindeki yüzdesini değil, o şehirde yaşayan Türk vatandaşlarının içindeki Suriyelilerin yüzdesini gösteriyor.
Bu karşılaştırma yüzdesi, Gaziantep'te yüzde 16,57, Hatay'da yüzde 14,27, Şanlıurfa'da yüzde 10,97, Mersin'de yüzde 9,42, Adana'da yüzde 8,77 ve Mardin'de yüzde 6,22 oldu.
Suriye'de nüfus yoğunluğunun en düşük olduğu şehir Hakkari'dir.
Hakkari'de yaşayan Suriyeli nüfusun sabit kent nüfusuyla karşılaştırıldığında yüzdesi 0,00'dır.
Bu oran; Tunceli ve Iğdır'da yüzde 0,03, Bayburt ve Erzincan'da yüzde 0,04, Giresun ve Gümüşhane'de yüzde 0,06 ve Sinop'ta yüzde 0,07.
Suriyelilerin yaş ve cinsiyet dağılımı nedir?
Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin 1 milyon 619 bin 328'ini erkek, 1 milyon 493 bin 355'ini ise kadın oluşturuyor.
Yaş açısından Suriyelilerin büyük bir kısmını çocuklar ve gençler oluştururken, 30 yaş sonrasında bu sayı azalıyor.
0-18 yaş arası Suriyelilerin sayısı 1 milyon 562 bin 165.
19-24 yaş arası 338 bin 72, 25-29 yaş arası 311 bin 930, 30-34 yaş arası 230 bin 809 ve 35-39 yaş arası 195 bin 381 Suriyeli bulunuyor.
40-49 yaş arası kişi sayısı 243 bin 595, 50-59 yaş arası kişi sayısı ise 138 bin 26 oldu.
60 yaş üstü Suriyelilerin sayısı ise 92 bin 705.
Şu ana kadar kaç Suriyeli Türk vatandaşlığı aldı?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aralık 2019'da yaptığı açıklamada 110.000 Suriyeliye vatandaşlık verildiğini söylemesinin ardından şunları söyledi: “Bu 110.000 vatandaşın ötesinde, diğer vatandaşlar için de vatandaşlık sürecini daha da yaygınlaştırabilecek durumdayız. Neden? Bu insanlar neden olmasın?” Ülkemde kaçak ve göçmen olarak yaşıyor, “İşine girdiğinde iş bulmalı ve herhangi bir kurum veya kuruluşta çalışmalı” dedi.
Yıllar boyunca hükümet yetkilileri zaman zaman bu konuyla ilgili veriler paylaştılar.
Son olarak 9 Kasım 2023'te İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Türkiye'deki Suriyeli vatandaş sayısının 238 bine yaklaştığını açıkladı.
Yerlikaya, “Kasım 2023 itibarıyla Türk vatandaşlığına geçen Suriyeli sayısı 237 bin 995, 18 yaş üstü Suriyeli sayısı ise 156 bin 987” dedi.
Suriyelilere maddi yardım yapılıyor mu?
Suriyeliler çeşitli kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla çeşitli yardımlardan faydalanabilmektedir.
Bunlardan en önemlisi çok amaçlı bir nakdi yardım programı olan Sosyal Uyum Yardım Programı (SUY)'dır.
Avrupa Birliği (AB) destekli SUY programı kapsamındaki yardımlar, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Türk Kızılayı iş birliğiyle KIZILAYKART platformu üzerinden sağlanıyor.
Kızılay'ın mayıs ayı verilerine göre Türkiye'de 1 milyon 206 bin 179 yabancı SUY'dan yararlanıyor. Bu insanların çoğu Suriyeli.
SUY kapsamında yardıma hak kazanan ailelere Halkbank aracılığıyla Kızılay kartı veriliyor ve ailede kayıtlı her birey için aylık 500 TL yardım yapılıyor.
Bu, programın Kızılay tarafından finanse edildiği anlamına gelmemektedir.
Program, AB Sivil Koruma ve İnsani Yardım Görev Gücü (ECHO) tarafından finanse edilmektedir.
Kızılay kartlarında hem Türkiye'nin hem de AB'nin bayrakları bulunuyor.
AB tarafından da finanse edilen Sosyal Uyum İçin Tamamlayıcı Yardım (T-SUY), “çalışma hayatına giremeyen en savunmasız kişilerin temel ihtiyaçlarını onurlu bir şekilde karşılamalarını sağlamak amacıyla hazırlanan nakit destek projesi” olarak tanımlanıyor. “. biçim.”
Kızılay internet sitesinde yer alan verilere göre bu proje kapsamında 376,20 kişiye düzenli olarak nakdi yardım yapılıyor.
Okul çağında çocukları olan ve maddi imkanları sınırlı olan Suriyeli aileler de Yabancılar İçin Şartlı Eğitim Yardımından (YŞEY) yararlanabilmektedir.
Proje kapsamında sağlanan nakdi yardımla çocukların okula erişimleri ve düzenli devam edebilmeleri amaçlanıyor.
Bu proje, Norveç hükümeti ve UNICEF'in finansmanıyla AB ECHO, ABD Mülteciler ve Göçmenlik Bürosu ile işbirliği içinde yürütülmektedir.
Proje; AB, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Türk Kızılayı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülmektedir.
YŞEY kapsamında kamp dışında yaşayan ailelere, çocuklarının düzenli olarak okula gitmesi koşuluyla nakit yardımı yapılıyor.
Proje kapsamında anaokulundan sekizinci sınıfa kadar kızlar için aylık 100 TL, erkekler için aylık 90 TL ödemeler yapılıyor; Lise çağındaki kızlar için aylık ücret 150 TL, erkekler için aylık 130 TL'dir.
Bunun yanı sıra çeşitli kamu kurumları ve yerel yönetimler de Suriyelilerin yardım ve destek taleplerini değerlendirebilmektedir.
Kaç Suriyelinin çalışma izni var?
Yabancı Çalışma İzinleri İstatistikleri adı verilen yıllık raporlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın internet sitesinde yer almaktadır.
Bu raporların sonuncusu 2023 yılında yayımlandı.
Bu raporda 108 bin 520 Suriyelinin çalışma izni olduğu belirtiliyor.
Türkiye'deki Suriyelilerin önemli bir kısmının kayıt dışı çalıştığı düşünülüyor.
Suriyelilerin çalışabilmeleri için Türkiye'de kayıtlı çalışma iznine sahip olmaları gerekmektedir.
Çalışma izni başvuruları işverenler tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılmaktadır.
Bu süreçte işverenin de çalışma izni için belli bir ücret ödemesi gerekiyor. İşe alındıktan sonra işçiye en az asgari ücret ödenmesi gerekmektedir.
Bu alanda belli bir istihdam var.
Suriyeli işçiye bakanlıkça çalışma izni verilmesi durumunda bu izin, geçici koruma kararıyla işçinin kalabileceği iller için geçerlidir.
Mevsimlik tarım işlerinde veya hayvancılıkta talep edilmesi halinde çalışma izninden muafiyet alınması mümkündür.
Sağlık meslek mensupları için Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları için ise Milli Eğitim Bakanlığından veya Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınması gerekmektedir.
Türkiye'de avukatlık, eczacılık, diş hekimliği gibi bazı mesleklerin yabancılara yasak olması Suriyeliler için de geçerli.
Suriyeliler oy kullanabilir mi?
Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin oy kullanma hakkı bulunmamaktadır.
Yalnızca vatandaşlık almış Suriyeliler oy kullanabiliyor.
İçişleri Bakanı Yerlikaya'nın 9 Kasım 2023 tarihli açıklamasına göre Türk vatandaşlığını kazanan ve 18 yaşını dolduran Suriyelilerin sayısı 156 bin 987.
Kaç Suriyeli ülkesine döndü?
İçişleri Bakanlığı yetkilileri zaman zaman ülkelerine dönen Suriyelilere ilişkin veriler paylaşıyor.
Bu konuyla ilgili son açıklama 13 Haziran 2024'te İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'dan geldi.
Yerlikaya, son bir yılda ülkelerine dönen Suriyelilerin sayısının 103 bin45 olduğunu açıkladı.
2016 ile 2024 yılları arasında geri dönen toplam insan sayısının 658.463 olduğu belirtildi.
