ABD’li ünlü ekonomist CNN TÜRK’e konuştu: Türkiye köşeyi dönüyor, enflasyon daha da düşecek
Oluşturulma tarihi: 07 Ekim 2024 19:12
Amerikan Üniversitesi Johns Hopkins’te uygulamalı ekonomi profesörü ve hiperenflasyon uzmanı Steve Hanke, CNN TÜRK’e özel açıklamalarda bulundu. Amerikalı ekonomist, Türkiye’nin şu anda enflasyonla mücadele sürecinde olduğunu ve bu sürecin istikrarlı bir şekilde ilerlediğini söyledi. Hanke, İsrail’in İran’daki petrol tesislerini hedef alma ihtimalinin halihazırda fiyatları artırdığını söyledi. CNN TÜRK dış haber muhabiri Asel Atmaca ile özel röportaj…
Asel Atmaca: Öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için teşekkür ederiz. Bugün bahsettiği sistemle Türkiye’nin yıllık enflasyonunun yüzde 27 olduğunu söyledi. Detaylandırabilir misiniz?
“TÜRKİYE EĞRİYİ EĞİYOR, ENFLASYON DAHA DA AZALACAK”
Steve Hanke: Öncelikle bu yüksek frekanslı bir veri tabanı ve veriler buradan sürekli geliyor. Aynı zamanda gerçek zamanlı bir sistemdir. Satın alma gücü teorisini kullanarak 19. yüzyıldan beri varlığını sürdürmektedir. Bir model geliştirdim ve bu modelle ülkelerdeki enflasyon oranlarını doğru bir şekilde ölçtüm. Bu şablonu kullanarak birçok makale yazdım. Dünyanın en yüksek enflasyonunu ölçtüm. Bunlar çok yüksek enflasyon oranlarıydı. 1 ay boyunca enflasyonu %15 olarak ölçtüm ve daha yüksekti. Ancak önemli olan şu ki, yüksek frekanslı veri tabanı, ölçtüğüm ana enflasyon oranlarına ilişkin resmi rakamları ortaya çıkardı. Ölçümlerim resmi rakamların önünde çıkıyor. Örneğin Temmuz 2023 itibarıyla Türkiye’de yıllık enflasyon oranı %76 civarındaydı. Ve benim boyum onunkinden daha küçüktü. Daha sonra düştüğünü gördük. Türkiye köşeyi dönüyor, enflasyon düşüyor ve düşmeye devam edecek.
class = “medyanet-inline-adv”>
Asel Atmaca: Peki uygulanan orta vadeli program hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu program hakkında ne düşünüyorsunuz?
“ORTA VADELİ PROGRAM DOĞRU YÖNDE GİDİYOR”
Steve Hanke: Orta vadeli program doğru yönde ilerliyor, sonunda doğru yönde ilerliyor, özellikle de son birkaç yıldır kullandığınız programdan çok farklı olduğu için. Ama benim istediğim kadar çabalamıyor.
ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞ NE ZAMAN HİSSETTİRİLECEK?
Asel Atmaca: Peki vatandaş enflasyondaki düşüşü ne zaman hissetmeye başlayacak?
Steve Hanke: Bu zaman alacak ve Federal Reserve’ün daha sert davranması gerekecek. İki şey var; Programda daha katı olun ve para arzını yavaşlatın. Çünkü para arzı değiştiğinde bu zaman alır. Önce enflasyon düşecek, ardından etkileri piyasalara yansıyacak. Bu işler bir gecede olmaz.
Asel Atmaca: Moody’s, Fitch gibi uluslararası derecelendirme kuruluşları Türkiye’nin ekonomik görünümünü olumlu değerlendiriyor. Bu sorun hakkında ne düşünüyorsunuz?
class = “medyanet-inline-adv”>
“ENFLASYON DÜŞÜRKEN GÖRÜNÜM İYİLEŞECEK”
Steve Hanke: Moody’s ve benzeri uluslararası derecelendirme kuruluşları bunu daha önce yapabilirdi ama daha sonra yaptılar. Bunun nedeni, yüksek frekanslı veri tabanımın enflasyonun politika faiz oranlarından önce düşeceğini tespit etmesidir. Sadece enflasyonun düşmeyeceğini, Türkiye’nin kredi notu görünümünün de iyileşeceğini biliyordum.
Asel Atmaca: Peki yabancı yatırımcıların kredi notu açısından Türkiye ne zaman daha güvenilir hale gelecek?
“YABANCI YATIRIMCILAR İÇİN İYİ BİR ORTAM”
Steve Hanke: Türkiye yabancı yatırımcılar için her zaman iyi bir ortam ve iyi bir pazardır. Düşük enflasyon onlar için iyi olduğundan cazip geliyor ve enflasyon ne kadar hızlı düşerse o kadar iyi. Yani Türkiye zaten iyi durumda. Bu kadar iyi olmasının bir nedeni de enflasyon düşerken Türk lirasının istikrarlı kalması. Yabancı yatırımcılar Türkiye’ye gelmek istiyor. Türkiye’de olmak çok güzel.
class = “medyanet-inline-adv”>
Asel Atmaca: Ve dünyadaki savaşlar… Özellikle İsrail’in İran’daki petrol sahalarını vurma ihtimali zaten petrol fiyatlarını artırdı. Sizin fikriniz nedir?
“İSRAİL PETROL TESİSLERİNİ VURURSA…”
Steve Hanke: Sorduğunuz soru çok önemli. İsrail’in askeri operasyonları çok tehlikeli ve petrol fiyatları hızla yükseldi. Neden? Çünkü Başkan Biden, İsrail’in İran’daki petrol tesislerine saldırma olasılığını İsrail ile görüştüğünü söyledi. İran dünya petrolünün %2’sini üretiyor ve petrolün büyük bir kısmı Çin’e satılıyor. Bitkilere çarparlarsa sorun çok büyük olur. Ancak asıl büyük sorun, İsrail’in İran petrol sahalarını hedef alması halinde İran’ın tüm sistemi kapatacağı ve dünyanın yüzde 20’sine petrol arzında büyük bir felaket yaşanacağıdır. Şüpheli. Çünkü onların arkasında Amerika var. Amerika İsrail’in cebine bomba koyuyor, para veriyor, askeri ihtiyacını karşılıyor. Yani İsrail bunu yapabilir. İsrail’in bunu tek başına yaptığı düşüncesi çok yanlıştır. Amerika ve İsrail bunu birlikte yapıyorlar. Bu arada Türkiye de bölgede ve yaşananlar tehlike arz ediyor. Bölgede maliyetler artıyor.
class = “medyanet-inline-adv”>
Asel Atmaca: Son bir kişisel soru. Yapay zeka tarafından oluşturulan fotoğrafları Twitter’da yayınlıyorsunuz ve insanlar bunun hakkında konuşuyor. Paylaşımlarınız hakkında ne diyorsunuz?
“TÜRKİYE’Yİ SEVİYORUZ”
Steve Hanke: Birinci sebep, Türkiye’den çok fazla takipçim olması ve Türkiye’ye çok sık gelmem. Bir başka nedenden dolayı da Türkiye’yi seviyoruz. Diyelim ki eşim ve ben Türklerin neyi seveceğini biliyoruz ve yapıyorlar.
